“`html

ABD Ekonomisinde İstihdam Verileri Üzerine Belirsizlikler Arttı

Son açıklanan makroekonomik veriler, ABD ekonomisinin sağlam durduğuna dair pozitif bir tablo çizerken, yeni istihdam verilerinin kötü gelmesi ekonomiye dair kaygıları artırdı. Özellikle, tarım dışı istihdam verisi temmuz ayında yalnızca 73 bin kişi arttı ve bu sayı piyasa beklentilerinin altında kaldı. Ayrıca, işsizlik oranı da %4,1’den %4,2’ye yükseldi.

Tarım dışı istihdam verilerinde mayıs ve haziran aylarına yapılan büyük aşağı yönlü revizyonlar dikkat çekti. Haziran ayındaki 147 binlik artış, 14 bine düşürülürken, son iki aya ait toplam olan 258 binlik revizyon dikkatleri üzerine topladı.

ABD Başkanı Trump’ın ticaret politikalarının netliği belirsiz ken, zayıf gelen istihdam verileri, ülke ekonomisine dair kuvvetli endişelere yol açtı. Trump’ın uygulamaları, kurumların mali görüntülerini zorlaştırıyor ve piyasaların geleceğini tahmin etmekteki zorlukları artırıyor.

Bu olumsuz resim, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) eylülde olası bir faiz indirimine gitme ihtimalini artırdı. Piyasalardaki fiyatlamalar, bu toplantıda faiz indirimine gitme olasılığını %80’in üstüne taşıdı.

Ekonomistler, Fed’in olası faiz indirimine dair beklentilerinin artmasıyla birlikte küresel piyasalarda risk algısının da yükseldiğini belirtiyor. Trump ise istihdam verilerini yetersiz bulan bir açıklamada bulunarak, verilere ilişkin hazırlıktan sorumlu yetkilinin görevden alınmasını istedi. Ayrıca, “Bugün açıklanan istihdam verileri Cumhuriyetçiler ve beni kötü göstermek için hazırlanmıştı.” ifadesini kullandı. Bu durum, ABD’deki kamu kuruluşlarının bağımsızlığı üzerine yeni spekülasyonlara yol açabilir.

Fed Denetimden Sorumlu Başkan Yardımcısı Michelle Bowman ile Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller, iş gücü piyasasındaki olumsuz veriler doğrultusunda bu çarşamba toplantısında faiz indirimi yönünde oy kullanacaklarını açıkladı.

Trump, Fed Başkanı Jerome Powell’ın uygun bir faiz indirimi gerçekleştirmemesi durumunda Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) üyelerinin “kontrolü alması gerektiğini” dile getirdi. Bu açıklamalar, Fed bağımsızlığına dair kaygıları daha da artırdı.

Ayrıca, ABD’de Tedarik Yönetim Enstitüsü’nün (ISM) verdiği İmalat Sanayisi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) temmuz ayında 48 seviyesine düşerek, sektördeki daralmanın devam ettiğini gösterdi.

Diğer bir dikkat çeken konu ise Fed Yönetim Kurulu Üyesi Adriana Kugler’in 8 Ağustos tarihinden itibaren görevinden ayrılacağı bildirildi. Trump, Kugler’in Powell ile faiz politikaları konusunda anlaşamadığını belirtti.

Koruma amaçlı uygulanan tarifelerin, global ekonomiye etkileri belirsizliğini korurken, piyasalarda baskı oluşturmaya devam ediyor. Trump, geçtiğimiz haftalarda imzaladığı bir kararnameyle karşılıklılık esasına dayalı olarak yeni gümrük oranlarında değişikliğe gitti. Ülkeler için %10 ila %41 arasında yeni gümrük vergileri almaya başladı. Ayrıca, Kanada’ya uygulanan gümrük vergisi oranını %25’ten %35’e çıkaran bir diğer kararname de Trump tarafından onaylandı.

ABD ve eski Rusya lideri Dimitri Medvedev arasındaki karşılıklı açıklamalar ise iki ülke arasında nükleer gerginlik endişelerini artırdı. Trump, Medvedev’in cesurca yaptığı nükleer açıklamalara yanıt vererek, hazır durumda olduklarını belirtti ve iki nükleer denizaltıyı kritik noktalara yerleştirme emrini verdi.

Son gelişmeler sonucu; Dow Jones endeksi %1,23, S&P 500 %1,60 ve Nasdaq %2,24 değer kaybetti. Ancak ABD endeks vadeli kontratlar yeni bir iş gününe hafif pozitif başlangıç yaptı.

Yavaşlayan Amerikan ekonomisinin kredi büyümeleri üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği kaygıları, banka hisselerinde sert düşüşlere yol açtı. Cuma günü JPMorgan Chase’in hisseleri %2’den fazla düşerken, Bank of America ve Wells Fargo %3’ün üzerinde değer kaybetti.

Fed’in faiz indirimlerine dair beklentiler güçlenirken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi %4,24 seviyesine geriledi. Dolar endeksi ise, ABD ekonomisine dair endişeler nedeniyle %0,4 azalarak 98 seviyesine düştü. Altın ons fiyatı ise %0,1 düşüşle 3,360 dolardan işlem görüyor.

Avrupa Borsaları Negatif Seyir İzledi

ABD ile Avrupa arasında sağlanan ticaret anlaşmasına karşın, mevcut gümrük tarifelerinin etkileri hakkında belirsizlikler sürüyor. Anlaşmayla Avrupa Birliği’nin ABD’den enerji ithalatının 2,5 kat artması bekleniyor.

Trump’ın ilaç şirketlerinin fiyatlarının düşürülmesini istemesi, Cuma günü Avrupa’daki ilaç sektöründeki hisselerde gerilemelere yol açtı. Avro Bölgesi’nde temmuz ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) sabit kalırken, yıllık bazda %2’lik bir artış gösterdi. İmalat sanayi PMI ise, Avro Bölgesi’nde 49,8, Almanya’da ise 49,1 olarak duyuruldu.

Analistler, Avro Bölgesi’nin enflasyon verisinin Avrupa Merkez Bankası’nın %2’lik hedefini karşıladığını ve bu nedenle Banka’nın faiz indiriminde aceleci davranmayabileceğini belirtiyor.

Bu hafta, İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) alacağı faiz kararı piyasalarda dikkatle takip edileceği öngörülüyor. BoE, enflasyonla ilgili ilerlemeleri göz önünde bulundurarak önlem almak amacıyla faiz indirimine gidebilir. Bankanın “Para politikasındaki gevşeme önerisinin dikkatli bir şekilde ilerlemesi gerekiyor.” ifadesinde bulunması bekleniyor.

Bu çeşitli gelişmeler sonucunda; İngiltere’de FTSE 100 endeksi %0,7, Almanya’da DAX 40 endeksi %2,47, Fransa’nın CAC 40 endeksi %2,91 ve İtalya’nın FTSE MIB 30 endeksi %2,55 değer kaybetti. Avrupa’da borsa endeksleri karışık bir başlangıç yaptı.

Asya Borsaları Farklı Seyir İzliyor

Asya borsaları, Fed’in Eylül ayında faiz indirimine gidebileceği yönündeki beklentilerle birlikte Japonya dışındaki ülkelerde pozitif bir görünüm sergilemekte. ABD’deki ekonomik kaygılar ise, küresel piyasalar üzerinde risk iştahını azaltıyor fakat Asya borsalarında olumlu bir algı hâkim.

Özellikle Japonya tarafında negatif bir seyrin hakim olduğunu gözlemliyoruz. Uluslararası ticaret anlaşmalarıyla birlikte, Japon şirketlerinin ABD gümrük tarifelerinin etkisi sebebiyle karlarında düşüş yaşanabileceği düşünülüyor.

Asya borsalarındaki son duruma bakıldığında; Japonya’daki Nikkei 225 endeksi %1,5 düşerken, Hong Kong’daki Hang Seng %0,5, Çin’deki Şanghay bileşik endeksi %0,2 ve Güney Kore’deki Kospi endeksi %0,9 değer kazandı.

Borsa İstanbul Yükselişle Kapatıldı

Cuma günü Borsa İstanbul, alış ağırlıklı bir seyir izlerken, BIST 100 endeksi %0,04 artışla 10.746,98 puanla günü tamamladı. BIST 30 endeksine dayalı Ağustos vadeli kontrat ise Cuma akşamı normal seans kapanışının %0,1 altında, 12.191,00 puandan işlem gördü.

Dolar/TL, Cuma günü yatay bir seyir izleyerek 40,6170 seviyesinden kapanırken, bugün bankalararası piyasada %0,1 artışla 40,6750’den işlem görmeye başladı.

Analistler, gün içinde yurt içindeki enflasyon verileri ile ABD’deki fabrika siparişleri ve dayanıklı mal siparişleri veri takibinin önemine dikkat çekiyorlar. BIST 100 endeksinde teknik olarak, 10.850 ve 10.950 seviyeleri direnç, 10.650 ve 10.550 seviyeleriyse destek konumunda. AA Finans’ın Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ile ilgili anketine katılan ekonomistler, temmuz ayında enflasyonun %2,34 artmasını öngörüyorlar.

Ekonomistlerin temmuz ayı enflasyon beklentileri, yıllık enflasyonun %35,05’ten %33,90’a düşmesini bekliyor. Ayrıca 2025 sonu enflasyon beklentisi ise %30,32 seviyesinde tahmin ediliyor.